سيم و كابل دو كالايي هستند كه در تمام صنايع و پروژه‌ها كاربرد دارند. سيم‌ها و كابل‌ها كاربرد بيشماري دارند؛ از لوازم برقي داخل منزل گرفته تا كابلهاي فشار قوي براي انتقال برق بين شهرها.
خريد و فروش سيم و كابل براي افرادي كه در زمينه‌ي برق و سيم‌كشي تخصص ندارند، ساده نيست. تنوع محصولات باعث مي‌شود كه انتخاب سيم يا كابل مناسب سخت‌تر باشد. همچنين تشخيص كيفيت محصول نيز براي افراد غير حرفه‌اي سخت‌تر است. در اين مقاله قصد داريم كاربردي‌ترين اطلاعاتي كه براي خريد يا فروش سيم و كابل نياز است را در اختيار شما قرار دهيم.
طراحي سيم و كابل چگونه است؟
براي طراحي شبكه‌هاي سيم و كابل پيش از هر چيز بايد به روش و ميزان مصرف كاربران توجه داشت. اين موضوع در تعيين نوع سيم‌ها و كابلهاي مورد نياز و نحوه آرايش شبكه نقش مهمي دارد. به همين دليل پيش از شروع طراحي متخصصان بايد بار مورد نياز براي فضاي مورد نظر را تعيين كنند. همچنين نحوه توزيع نيز بايد مشخص شود. به عنوان مثال در يك كارخانه، سالن‌هاي توليد به برق بيشتري نسبت به انبار نياز دارند. بنابراين كابلهاي مورد استفاده در بخش سالن‌هاي توليد بايد ظرفيت بالاتري داشته باشند.
هنگام بررسي فضاي مورد نظر سه نكته‌ي مهم بايد مشخص شود. اول اينكه چه نوع تجهيزاتي براي طراحي شبكه سيم و كابل نياز است. دوم اينكه ميزان ولتاژ مناسب براي قسمت‌هاي مختلف چقدر است. سوم اينكه مناسب‌ترين پيكربندي براي شبكه چيست. همه‌ي اين موضوعات اهميت طراحي سيم و كابل و شبكه توسط متخصصان حرفه‌اي را مشخص مي‌كند.
مقايسه سيم و كابل از لحاظ جنس و ابعاد
سيم‌ها و كابل‌ها به روش‌هاي گوناگوني دسته‌بندي مي‌شوند. دسته‌بندي آن‌ها كاربرد و ويژگي‌هايشان را مشخص مي‌كند. در اين قسمت قصد داريم تفاوت‌هاي سيم‌ها و كابل‌ها را از نظر جنس و ابعاد بررسي كنيم.
جنس سيم و كابل
سيم‌ها در سه نوع مفتولي، افشان و نيمه افشان ساخته مي‌شوند. در ساختار آن‌ها يك بخش هادي و يك بخش عايق وجود دارد. بخش هادي آن‌ها از فلز مس يا آلومينيوم ساخته مي‌شود. در قسمت‌هاي بعد توضيحات كامل‌تري در مورد اين دو نوع فلز ارائه مي‌دهيم. قسمت عايق سيم‌ها نيز از متريال مختلفي چون PVC و مواد پلاستيكي ساخته مي‌شود. كابل‌ها مي‌توانند با تركيب چند سيم ساخته شوند. به عنوان مثال در كابلهاي NM-B داراي دو سيم عايق‌دار جداگانه است كه در يك عايق PVC يا نايلوني در كنار هم قرار مي‌گيرند.
ابعاد سيم و كابل
سايز بندي سيم‌ها و كابل‌ها با توجه به سطح مقطع هادي موجود در آن‌ها انجام مي‌شود. هر چه سطح مقطع سيم و كابل بزرگ‌تر باشد، مقاومت آن كم‌تر است. بنابراين جريان بيشتري را عبور مي‌دهد. در ادامه انواع مختلف كابل برق را با توجه به سايز آن‌ها مشاهده مي‌كنيد.
كابل ۲×۱۴
اين نوع كابل‌ها از دو رشته‌ي هادي با سطح مقطع ۱۴ ميلي‌متر مربع ساخته شده‌اند. آن‌ها توانايي عبور جريان كم‌تر از ۱۵ آمپر را دارند. مهم‌ترين مصرف آن‌ها براي كليد‌ها، پريزها و انتقال برق به لامپ‌هاست. البته اين سايز كابل در مدل ديگري با ۳ رشته هادي نيز توليد مي‌شود. كاربرد آن در كليد‌هاي سه پل و برخي ديگر از قسمت‌هاي سيم كشي خانگي است.
كابل ۲×۱۲
اين كابل‌ها قابليت عبور جريان تا ۲۰ آمپر را دارند. بنابراين در قسمت‌هايي كه به برق بيشتري نياز دارند، مورد استفاده قرار مي‌گيرند. از جمله كاربردهاي اين كابل مي‌توان به كولر، يخچال فريزر و… اشاره كرد. مدل ديگر اين نوع كابل ۳×۱۲ است كه كاربرد مشابهي دارد.
ساير ابعاد كابل‌ها
ساير انواع كابل سطح مقطع كم‌تري دارند و براي انتقال جريا‌ن‌هاي قوي‌تر به كار مي‌روند. اين كابل‌ها در سايزهاي ۴، ۶ و ۱۰ ميلي‌متر مربع توليد مي‌شوند و مصارف صنعتي دارند.
انواع سايز سيم
همانطور كه گفته شد، سيم‌ها در سه نوع توليد مي‌شوند. هر كدام از آن‌ها نيز ابعاد مختلفي دارند. در سه قسمت بعدي جدول سايزهاي هر سه گروه سيم را مشاهده مي‌كنيد.
سايزهاي سيم مفتولي
سطح مقطع هادي (mm2) قطر رشته (mm)
۱ ۱۳/۱
۵/۱ ۳۸/۱
۵/۲ ۷۸/۱
۴ ۲۵/۲
۶ ۷۶/۲
۱۰ ۵۷/۳
سايزهاي سيم افشان
سطح مقطع هادي (mm2) تعداد رشته‌هاي تابيده شده قطر هر رشته (mm)
۵/۱ ۳۰ ۲۵/۰
۵/۲ ۵۰ ۲۵/۰
۴ ۵۶ ۳/۰
۶ ۸۴ ۳/۰
۱۰ ۷۹ ۴/۰
۱۶ ۱۲۷ ۴/۰
۲۵ ۱۹۹ ۴/۰
۳۵ ۲۷۸ ۴/۰
۵۰ ۳۹۸ ۴/۰
۷۰ ۳۵۷ ۵/۰
۹۵ ۴۸۴ ۵/۰
۱۲۰ ۶۱۲ ۵/۰
۱۵۰ ۷۶۵ ۵/۰
۱۸۵ ۹۴۳ ۵/۰
۲۴۰ ۱۲۲۴ ۵/۰
سايزهاي سيم نيمه افشان
سطح مقطع هادي (mm2) تعداد رشته‌هاي تابيده شده قطر هر رشته (mm)
۶ ۷ ۰۴/۱
۱۰ ۷ ۳۵/۱
۱۶ ۷ ۷/۱
۲۵ ۷ ۱۴/۲
۳۵ ۷ ۵۲/۲
۳۵ ۱۹ ۵۳/۱
۵۰ ۱۹ ۷۸/۱
۷۰ ۱۹ ۱۴/۲
۹۵ ۱۹ ۵۲/۲
۱۲۰ ۳۷ ۰۳/۲
۱۵۰ ۳۷ ۲۷/۲
۱۸۵ ۳۷ ۵۲/۲
۲۴۰ ۶۱ ۲۵/۲
۳۰۰ ۶۱ ۵۲/۲
۴۰۰ ۶۱ ۸۵/۲
انواع جنس و ابعاد سيم و كابل آشنا شديد. محاسبات به شما نشان مي‌دهند كه به سيم يا كابل با چه سطح مقطع يا ظرفيتي نياز داريد. اگر سطح مقطع مورد نظر شما، در سايزهاي استاندارد وجود نداشت، بايد نزديك‌ترين سطح مقطع به عدد به دست آمده را انتخاب كنيد.
بهترين نوع سيم و كابل
در ايران برندها و كارخانه‌هاي معتبر بسياري به توليد سيم و كابل مي‌پردازند. محصولات آن‌ها از استانداردهاي لازم پيروي مي‌كنند و كيفيت خوبي دارند. به طور كلي بهترين نوع كابل و سيم بايد با توجه به كاربرد مورد نظر مشتري انجام شود.
البته برخي از سيم‌ها و كابل‌ها به صورت غير استاندارد توليد مي‌شود. آن‌ها تقلبي هستند اما ممكن است لوگو يا نام برندهاي معتبر را روي محصولات خود حك كنند. تشخيص محصول اصلي از تقلبي ساده نيست. به همين دليل بهترين راه براي اطمينان از خريد كابل و سيم اصلي، خريد از يك فروشگاه معتبر است.
عايق‌هاي سيم‌ها و كابل‌ها بايد با استفاده از متريال باكيفيت و مقاوم توليد شود. لازم است عايق‌ها از هادي در برابر تغييرات فيزيكي و شيميايي محافظت كنند.
⦁ عايق‌ها بايد مانع مهمي براي رطوبت باشند.
⦁ آن‌ها بايد با شرايط محيط سازگار باشند.
⦁ تغييرات دما نبايد عايق‌ها را از بين ببرد.
⦁ قطر آن‌ها نيز بايد متناسب با سطح مقطع هادي باشد.
فلزهاي مورد استفاده در سيم و كابل نيز در تعيين كيفيت بهترين محصول حائز اهميت هستند.
نوع رساناي به كار رفته در ساخت سيم و كابل
همه مواد رسانا فلز هستند. ميزان رسانايي در فلزهاي مختلف متفاوت است. به عنوان مثال طلا و نقره بهترين رساناها هستند. اما هزينه زياد اين دو فلز مانع از استفاده‌ي آن‌ها در صنعت سيم و كابل شده است.
مس مهم‌ترين و كاربردي‌ترين فلزي است كه براي توليد رساناي كابل‌ها و سيم‌ها مورد استفاده قرار مي‌گيرد. اين فلز رسانايي خوبي دارد و مقاومت و طول عمر آن نيز محدود است. البته در سال‌هاي اخير قيمت مس نوسانات بسياري داشته است. اين موضوع مشكلاتي را به دنبال داشته است.
⦁ برخي از كارفرمايان توانايي خريد سيم‌ها و كابلهاي مسي گران قيمت براي تمام مجموعه را ندارند.
⦁ سرقت سيم‌ها به دليل ارزش مس بيشتر شده است.
⦁ نوسان قيمت سيم‌ها بسيار زياد و ثبات بازار از بين رفته است.
رساناي آلومينيوم، فلز ديگري است كه به عنوان هادي در سيم‌ها و كابل‌ها استفاده مي‌شود. اين فلز نسبت به مس نرم‌تر است و به آن اندازه مقاومت ندارد. اما نسبت به مس سبك‌تر است و از مهم‌تر اينكه هزينه كم‌تري دارد.
به همين دليل بسياري از افراد ترجيح مي‌دهند از سيم‌ها و كابلهاي آلومينيومي استفاده كنند. البته به كار بردن آن‌ها در برخي از صنايع مجاز نيست و ممكن است باعث ايجاد حادثه شود. به همين دليل بهتر است پيش از انتخاب نوع رساناي هادي با افراد متخصص در اين زمينه صحبت كنيد.
در اين مقاله در مورد مهم‌ترين ويژگي‌هاي سيم و كابل صحبت كرديم. انواع سايزهاي استاندارد را ارائه داديم و جنس رساناهاي به كار رفته در آن‌ها را بررسي كرديم. يكي از نكات مهمي كه در طول مقاله به آن اشاره شد، انتخاب فروشگاه معتبر براي خريد است.
سيم و كابل پرتو الكتريك، توليد و پخش انواع سيم و كابل در تمامي سايز ها.