كلين روم‌ها در صنايع مختلف و به خصوص داروسازي كاربرد دارند. اصول طراحي كلين روم از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. علاوه بر توليد كنندگان، كاربران كلين روم نيز بايد از اين اصول اطلاعاتي داشته باشند. در اين مقاله به صورت كامل به اين مبحث مي‌پردازيم.
.png)
اصول طراحي كلين روم چيست؟
به طور كلي مي‌توان گقت اصول طراحي كلين روم در ۸ مرحله تعريف مي‌شوند. در ادامه اين هشت مرحله را بيان كرده‌ايم.
فلودياگرام پرسنل
پرسنل شاغل در كلين روم اصلي‌ترين منبع آلودگي به شمار مي‌روند. به همين دليل لازم است كليه‌ي فرايندهاي حساس اتاق تميز از طريق ورودي‌هاي جداگانه و قابل كنترل ايزوله شوند. همچنين پرسنل بايد پيش از ورود از تجهيزات مخصوص به اتاق تميز استفاده كنند.
كلاس بندي اتاق تميز
كلاس بندي كلين روم بر اساس استانداردهاي تدوين شده در اين باره و با معيار ميزان ذرات مجاز در كلين روم انجام ميشود. منظور از كلاس بندي كلين روم بر اساس حجم ذرات و آلودگي‌هاي معلق در هوا انجام ميشود. مهم‌ترين استانداردهاي تعريف شده براي طبقه بندي كلين روم‌ها سه استاندارد ISO، BS و سيستم آمريكايي است.
دياگرام اختلاف فشار
براي ممانعت از انتقال آلودگي‌ها به اتاق تميز، بايد ميان فضاي دروني و بيروني اتاق تميز اختلاف فشار وجود داشته باشد. اين اختلاف فشار باعث ميشود هواي آلوده از منطقه‌ي كثيف وارد اتاق تميز نشود. اين اختلاف فشار اغلب در حدود ۱۰ تا ۱۵ پاسكال است. اختلاف فشار بيشتر از اين ميزان مناسب نيست و باعث اتلاف انرژي ميشود.
مقدار هواي ورودي
در اتاق تميز ميزان هواي ورودي بر اساس كاربري، فرايند توليد و كلاس كلين روم تعيين ميشود. اين هوا همچنين بايد از طريق فيلترهاي هوا وارد شود تا آلودگي اضافه‌اي در محيط ايجاد نكند.
علاوه بر كنترل هواي ورودي، براي تعادل اتاق تميز بايد ميزان جريان هواي خروجي نيز تنظيم شود.
.png)
ساير عوامل
علاوه بر مواردي كه پيش از اين گفته شد، فاكتورهاي ديگري نيز وجود دارند كه بايد در اصول طراحي كلين روم مورد توجه قرار گيرند. اين فاكتورها عبارتند از :
- دما
- رطوبت
- جريان لامينار
- تخليه الكتروستاتيك و نويز و ارتعاش.
تهيه روم بوك
در اتاق‌هاي تميز لازم است براي كليه‌ي بخش‌ها روم بوك مخصوص وجود داشته باشد. روم بوك اتاق تميز اطلاعاتي هم چون نام كاربري، ارتفاع، مساحت، رطوبت، دما و كلاس اتاق تميز را نشان مي‌دهد. اين اطلاعات بسيار مهم و حياتي هستند.
هواساز‌ها و تاسيسات مكانيكي
در طراحي هواساز‌هاي اتاق تميز بايد موارد زير در نظر گرفته شود:
- كانال‌هاي هوارساني
- دمپرهاي كنترل هوا
- دريچه‌هاي جريان هوا
- انتخاب و جايگذاري فيلترها
- انتخاب اجزاي هواساز
- انتخاب سيستم كنترل و بررسي هوارساني اتاق تميز
كاربرد اصول طراحي كلين روم
رعايت اصول طراحي كلين روم و اعتبارسنجي آن در ساخت كلين روم اهميت اساسي دارند.
اصول طراحي كلين روم يا اصول طراحي اتاق تميز، شامل اصول و قواعد توليد و چيدمان تجهيزات است. در اين اصول طراحي توجه به عوامل محيطي در دستور كار قرار مي‌گيرد. رعايت اصول طراحي اتاق تميز باعث ميشود تا كلين روم در شرايط كاملاً كنترل شده و تميز قرار گيرد. در طراحي كلين روم‌ها فاكتور‌هايي چون رطوبت نسبي، دما، ذرات معلق، فشار جريان هوا، ميكروب‌ها و... در نظر گرفته مي‌شوند.
اصول طراحي كلين روم به اين منظور طراحي شده‌اند كه توليد كنندگان كلين روم از رعايت كليه‌ي الزامات اين طراحي‌ها اطمينان حاصل كنند. زيرا براي طراحي كلين روم‌ها رعايت برخي موارد قانوني و زيست محيطي ضرورت دارد. اعتبار سنجي كلين روم‌ها نيز بر اساس استانداردهاي تهويه و مطابق با استاندارد ايزو انجام ميشود.
.png)
هزينه‌ي اصول طراحي كلين روم
هزينه ساخت كلين روم با رعايت اصول طراحي كلين روم به عوامل مختلفي وابسته است. برخي از اين عوامل عبارتند از:
- جنس پنل‌هاي كنترل استفاده شده در آن‌ها: اين پنل‌هاي كنترل بايد به اندازه‌ي كافي ضخيم باشند تا هيچ گونه آلودگي و گرد و غباري به اتاق تميز وارد نشود.
- متراژ: دومين عاملي كه هزينه‌ي ساخت با رعايت اصول طراحي كلين روم به آن بستگي دارد، بحث مساحت و متراژ اتاق تميز است.
- تجهيزات: همانطور كه مي‌دانيد براي طراحي و ساخت كلين روم از تجهيزات و مصالح اوليه‌ي زيادي استفاده ميشود. نوع مصالح و تجهيزات به كار رفته شده در كلين روم ديگر عامل موثر بر هزينه‌ي طراحي و احداث كلين روم است.
در واقع بايد گفت هزينه‌ي طراحي و ساخت اتاق‌هاي تميز بسته در پروژه‌هاي مختلف متغير است. براي برآورد هزينه‌ي ساخت كلين روم مي‌توان با كارشناسان مجرب اين رشته مشورت كرد.
دلايل استفاده از اصول طراحي كلين روم
رعايت كيفيت در اصول طراحي كلين روم و همچنين كيفيت ساخت آن تحت عنوان مبحثي به نام كيفيت طراحي يا Design Qualification بررسي ميشود. هدف از فاز كنترل كيفيت اصول طراحي كلين روم اجراي صحيح و كامل استانداردهايي است كه در اين زمينه ارائه وجود دارد. اهداف طراحي و اجراي اصول طراحي كلين روم عبارتند از:
- رعايت ويژگي‌هاي تجهيزات كلين روم طبق سفارش و نياز كاربر.
- تهيه‌ي سند ويژگي‌هاي كلين روم براي فروشندگان بر اساس استانداردهاي رعايت شده.
- امكان سفارشي سازي كلين روم‌ها در كارخانه
اصول طراحي كلين روم در صنايعي هم چون صنعت داروسازي، صنايع غذايي، كارخانجات سرنگ سازي، مراكز كشت سلول، مراكز تحقيقاتي، كلينيك‌ها و بيمارستان‌ها، صنعت خودرو سازي، صنايع اپتيك و …نقش بسيار مهمي را ايفا مي‌كند. لزوم رعايت استانداردها و اصول طراحي براي صنايع و مراكز خدمات درماني بسيار واضح است. زيرا تامين يك محيط استريل و عاري از ميكروب در اين محيط‌ها از اهميت فراواني برخوردار است.
.png)
مزاياي اصول طراحي كلين روم
رعايت اصول طراحي كلين روم، مزيت‌هاي بسياري دارد كه باعث ميشود تمام شركت‌هاي توليد كننده و ارائه دهنده اتاق‌هاي تميز از آن استفاده كنند. مهم‌ترين مزيت‌ها را در ادامه بيان كرده‌ايم.
- رعايت اصول طراحي كلين روم باعث ميشود كليه‌ي الزامات و مقررات قانوني و زيست محيطي در كلين روم به كار برده شوند.
- رعايت اين اصول كيفيت اتاق تميز را تا حد چشمگيري افزايش مي‌دهد و اتاق تميز در مرحله‌ي كنترل كيفيت با مشكل مواجه نخواهد شد.
- رعايت اصول طراحي كلين روم همچنين از اتلاف انرژي و هزينه‌هاي بي‌مورد جلوگيري مي‌كند.
- رعايت اصول طراحي باعث ميشود تا تعميرات و نگهداري كلين روم در مراحل بعدي آسان‌تر شود.
- به علاوه طراحي صحيح و اصولي باعث بهبود عملكرد موثر و افزايش بهره‌وري و راندمان كلين روم ميشود.
- ديگر مزيت رعايت اصول طراحي كلين روم كاهش زمان لازم براي نصب و راه‌اندازي اتاق تميز است.
جمع‌بندي
شركت شيمي داروي ميخك يكي از بهترين و باتجربه‌ترين شركت‌هاي سازنده‌ي اتاق تميز در كشور است. براي اطلاعات بيشتر در مورد كلين روم‌ها مي‌توانيد به مقالات موجود در سايت اين شركت مراجعه كنيد. همچنين با تماس با متخصصان و كارشناسان اين شركت از طريق راه‌هاي ارتباطي موجود در سايت مي‌توانيد سوالات خود در موضوعات مرتبط را از آن‌ها بپرسيد.